اردیبهشت 15، 1403
4th May 24
هوشنگ ابتهاج شاعر سرشناس ایرانی صبح امروز در گذشت اما روایت های متعددی درباره رابطه ابتهاج با رهبری وجود دارد.
به گزارش خبرنگار ادبیات ایونا، هوشنگ ابتهاج شاعر سرشناس ایرانی و از طرفداران پروپاقرص مکتب سوسیالیست بود. او در دوره ای نیز به نوعی همفکر توده ای ها شد اما هیچ گاه به عضویت این گروه در نیامد. او در گفتگویی در این باره اظهار کرده بود: «عضو حزب توده نبودم؛ اما همیشه سوسیالیست بودم و به توده‌ای‌ها احترام می‌گذاشتم و رفیق آنها بودم و با آنها هم‌عقیده بودم.»
این دیدگاه او درباره حزب توده مشکلاتی نیز برای او پدید آورد و موجب زندانی شدن سایه شد. درباره دلایل زندانی شدن ابتهاج اینگونه عنوان شده است که او در اوایل انقلاب جزو طرفداران حزب توده بود که همین امر باعث شد اوایل دهه 1360 و در جریان دستگیری افراد مرتبط با حزب توده، او را نیز بازداشت کنند و به زندان ببرند.
در سن 85 سالگی ابتهاج خاطرات او در گفتگو با میلاد عظیمی تبدیل به کتابی به نام"پیر پرنیان اندیش" می شود که در بخشی از این کتاب به داستان آزادی ابتهاج از زندان اشاره شده و با اشاره به زندانی شدن ابتهاج، موضوع آزادی او از زندان در سال 1363 به نامه محمد حسین شهریار به آیت الله خامنه ای که در آن دوره رئیس جمهور بود، ربط داده شده و اینگونه عنوان می شود که در نامه شهریار آمده است«وقتی سایه را زندانی کردند، فرشته‌ها بر عرش الهی گریه می‌کنند». یک سال بعد از این اتفاق ابتهاج از زندان آزاد می‌شود.
بیشتر بخوانید:همسر هوشنگ ابتهاج که بود و ابتهاج چقدر بدون او دوام آورد؟
در کتاب «جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی در ایران» که به قلم رسول جعفریان به چاپ رسیده؛ نویسنده به نقل قولی از هم‌سلولی آیت الله خامنه ای در زندان پرداخته و از علاقه ایشان به شاعرانی چون شهریار، اخوان و سایه مطالبی را ذکر کرده است.
طبق آنچه در این کتاب آمده: هوشنگ اسدی که چهار ماه با آیت‌الله خامنه‌ای هم‌سلول بوده، درباره رهبر انقلاب گفته است: «ایشان عاشق اخوان ثالث بودند، عاشق شهریار بودند. اخوان و سایه را قطعاً یادم هست که خیلی به آنها علاقه داشتند. با هم صحبت می‌کردیم راجع به شعرهای آنها. من در عمرم زیاد آخوند ندیده‌ام، ولی ایشان در این زمینه‌ها بسیاربسیار مسلط و باسواد بود و خیلی حرف می‌زد.»
البته در سال 1370 نیز آیت الله خامنه ای دیداری با اعضای گروه ادب و هنر صدا و سیما داشت و در قالب این دیدار نیز به تمجید از اشعار ابتهاج پرداخت. رهبر انقلاب در این صحبت ها با تاکید بر اینکه آثار برخی از اعضای گروه ادب و هنر را خوانده، به صحبت هایی درباره ادبیات پرداخته و در بخشی از این صحبت ها گفتند: « در خصوص معرفی مترجمان و کارهای آنها هم می‌توانید فعال باشد. ما ترجمه‌های خوب و مترجمان خیلی خوبی داریم؛ اینها چهره‌های معروفی هستند؛ هیچ اشکالی ندارد که کارهاشان معرفی بشود. مثلاً به‌آذین و محمّد قاضی مترجمان خوبی هستند؛ چه عیبی دارد که ما ترجمه‌های اینها را معرفی کنیم؟ مشکلی در کار به‌آذین وجود ندارد؛ او از خیلی از نویسندگان و مترجمانی که الان هستند، بهتر است. به‌آذین مترجمی بسیار قوی است؛ به نظر من او از قاضی هم چیره‌دست‌تر است. شعرایی از این قبیل هم هستند؛ مثلاً در شعر، عِدل به‌آذین، ابتهاج است. ابتهاج شاعر خوبی است؛ شعر خوبی از او بخوانید؛ مانعی ندارد.»
در سال 1388 نیز علی معلم دامغانی در گفت‌وگویی که با پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای روایتی از دیدار ابتهاج و رهبری را مطرح کرده و می گوید: «چند سال پیش، به اتفاق یکی دو نفر از دوستان و آقای هوشنگ ابتهاج (سایه) خدمت آقا رسیدیم دیداری با ایشان داشتیم که رسانه‌ای نشد. جلسه بسیار صمیمی و گرمی بود. یکی از خاطرات جالبی که از آن دیدار به یاد دارم این است که یکی از همراهان در مورد چند تصنیف، به آقا گفت که اینها کار آقای سایه است. آقا به اصطلاح تجاهل‌العارفی کردند و به‌خاطر آن شعرها آقای سایه را تشویق کردند. اما در ادامه این جلسه معلوم شد که آقا به تازگی شعری از آقای سایه خوانده بودند و حتی برخی مصراع‌های آن را هم در ذهن داشتند.»
بیشتر بخوانید: تاریخ وفات هوشنگ ابتهاج+ فیلم
اما از دیگر روایت های جالبی که درباره ابتهاج و رهبر منتشر شده دفتر شعر ابتهاج است که به مدت 40 سال نزد رهبری بوده و پس از این مدت به او بازگردانده می شود.
سال 98 غلامعلی حداد عادل در مراسمی که برای تجلیل از امیر هوشنگ ابتهاج برگزار شده بود به ذکر روایتی از دفتر اشعار سایه می پردازد و می گوید: «سایه دفتر شعر گمشده خود را به رهبر انقلاب داده بود».
رضا اسماعیلی از شاعران کشور نیز در این باره خاطره ای نقل کرده و گفته بود: «اخیرا مطرح شد که دفترچه‌ای از اشعار آقای هوشنگ ابتهاج از سال‌های پیش از انقلاب در نزد رهبر معظم انقلاب باقی مانده بود، حضرت آقا به یکی از دوستان شاعر گفته بودند: «بروید این دفترچه را از طرف من تحویل آقای ابتهاج بدهید، سلام من را هم ابلاغ کنید و بگویید این دفترچه‌ای که چهل سال پیش از شما گرفتم، نزد من محفوظ بود و به عنوان امانت به ایشان پس بدهید».
همچنین طی این سالها گاه دیده شده که رهبری در سخنان خود اشاره ای به اشعار سایه داشته اند. به عنوان مثال در زمان حمله امریکا به افغانستان، آیت الله خامنه ای در دیدار با مسئولان ارشد کشور، آن دوره را دوره آزمایش مهمی دانستند و در ادامه به این بیت اشاره کردند:
روزگاری شد و کس مرد ره عشق ندید
حالیا چشم جهانی نگران من و توست
آیت الله خامنه ای پس از خواندن این بیت اظهار کرد: «چشم تاریخی، نگران من و توست. امروز شما صحنه‌گردانان و قهرمانان و کارگردانانِ اصلی یکی از مقاطع مهمِ‌ّ تاریخ کشور هستید؛ باید حواستان را خوب جمع کنید. »
یکی دیگر از مواردی که آیت الله خامنه ای به خواندن شعری از سایه پرداخته اند نیز مربوط به صحبت های ایشان در جمع محافظان سپاه ولی امر است که رهبری در حال صحبت درباره آداب زیارت امام رضا(ع) بودند و اینگونه مطرح کردند که «اگر نتوانستید زیارت‌نامه بخوانید، به زبان خودتان با حضرت رضا حرف بزنید. این حرف زدن هم حتّی اگر با لبِ تنها باشد، اشکال ندارد.»
رهبری پس از این صحبت ها این بیت از اشعار ابتهاج را خواندند: «گوش کن با لبِ خاموش سخن می گویم
پاسخم گو به نگاهی که زبان من و توست»
نظر شما
آخرین اخبار
اخبار پر بازدید
