فیلم مستند به عنوان یک رسانه پویا در عرصه آموزش و ارتقاء سطح آگاهی مردم نسبت به جامعه و فرهنگ سازی بسیار تاثیر گذار بوده و از جایگاه منحصر بفردی برخوردار است.
سینمای مستند وظایف و کارکردهای مشخصی دارد، که اولین و مهمترین آن آگاهی بخشی است. مستند مخاطب خود را با موضوع آگاه و آشنا میکند، این اولین امتیازی است که فیلم مستند در هر حوزه ای به دست میآورد.
در واقع فیلم مستند یک رسانه آموزشی و تبلیغی موثر است که میتواند جهان بینی انسان را شکل دهد و در جامعه متناسب با نیازهای آن تغییر ایجاد کند. همچنین در ارتقای ارزش ها و فرهنگ جامعه نقش بسزایی دارد.
سینمای مستند حافظه جهان است. هیچ موضوعی در دنیا به اندازه فیلم مستند همه حوزهها را مدیون خود نکرده است، از علم گرفته تا فرهنگ، تاریخ و صنعت. به نظرم جهان امروز و صد سال اخیر مدیون سینمای مستند است و صنعت هم بسیار مدیون این حوزه است.
در سینمای مستند هدف برانگیختن اندیشه، تغییر ذهنیت و دگرگونی در میزان شناخت مخاطب نسبت به موضوعات پیرامون است.
برای ارتباط مردم با سینمای مستند باید فرهنگ سازی کرد. امروزه شعور بصری مردم بسیار بالا رفته است و درک قابل قبولی از سینما دارند.
سینمای مستند پتانسیل بالایی دارد که مسئله کمبود بودجه میتواند به آن ضربه جدی وارد کند. سینمای مستند از عدم تخصیص بودجه کافی و آموزش اصولی رنج می برد . عدم تخصیص بودجه کافی دست مستندساز را برای تولید آثار فاخر می بندد و به این تربیت سینمای مستند رشد نمی کند.
سینمای مستند برای رشد و تعالی نیاز به آموزش کلان به تمامی علاقه مندان این گونه سینمایی دارد. باید فضایی مهیا شود که مستندسازان جوان در کنار مستندسازان پیشکسوت در سینمای کشور کار کنند که هم از تجربیات و دانش این اساتید استفاده شد و هم پیشکسوتان این عرصه فراموش نشوند.
تبيين نقش و جايگاه فيلم مستند در ارتقاء سطح فرهنگي جامعه نیاز به پژوهش و ارزیابی کارشناسانه عمیق دارد.