مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در ابتلا به بیماری هایی مانند مشکلات قلبی و عروقی، انواع متعددی از سرطان، دیابت، انسداد ریوی و حتی انسداد رگ های مغزی و افزایش احتمال ابتلا به زوال عقلی و کاهش حافظه تاثیرگذار است.
به گزارش خبرنگار سلامت ایونا، شاید در گام اول کمی باورش سخت باشد که مسواک زدن به تنهایی تا این اندازه در حفظ سلامت مهم است اما بر اساس تحقیقات معتبر صورت گرفته در دنیا، وجود یک باکتری در دهان منجر به پوسیدگی دندان و ایجاد پلاک بر روی آن شده و این باکتری با ورود به خون، باعث ایجاد لخته در خون شده و به مرور زمان، منجر به بیماری های قلبی، سکته و مرگ خواهد شد.
همچنین تحقیقات صورت گرفته گویای آن است که وضعیت بهداشت دهان و دندان در افراد، با احتمال ابتلا به دیابت رابطه عکس دارد و طبق اطلاعات منتشر شده، میزان ابتلا به بیماری های لثه در افراد دیابتی 300 درصد بیشتر از دیگران است.
علاوه بر این برخی از باکتری های موجود در دهان با ورود به ریه باعث عفونت هایی می شوند که پس از مدتی میتواند منجر به انسداد مزمن ریوی شود. به عبارت دیگر مسواک نزدن برای ریه می تواند به اندازه استفاده از سیگار خطرناک باشد.
نکته دیگر آنکه ورود باکتری های دهانی به خون می تواند به رگ های موجود در مغز نیز منتقل شده و با ایجاد انسداد در این رگ ها، در بلند مدت عملکرد مغز را دچار اختلال کرده و منجر به افزایش احتمال زوال عقل و تضعیف حافظه شود.
رابطه دندان های ازدست رفته با مرگ
بدین ترتیب با توجه به آنچه اشاره شد و بر اساس مطالعه وسیعی که طی سال های گذشته به صورت کوهورت در ایران صورت گرفته، مشخص شده که افزایش نرخ مرگ و میر کلی در افرادی که بیشترین دندان از دست رفته را دارند، بیشتر است.
طبق تحقیق مذکور، بهداشت ضعیف دهان و دندان و مسواک نزدن، احتمال ابتلا به بیماریهای اشاره شده را تا بیش از 40 درصد افزایش میدهد. جالب آنکه این امر حتی در مواردی مانند مرگ بر اساس تصادفات یا خودکشی نیز تاثیرگذار بوده است. محققین این مطالعه اینگونه اعلام کرده اند که افراد دارای افسردگی که گاه کار آنها به خودکشی می انجامد و نیز افرادی که در تصادفات صدمه دیده و فوت شدهاند، بهداشت دهان و دندان ضعیفتری نسبت به سایرین داشتهاند.
این نتیجه که صرفا ارتباط وضعیت بهداشت دهان و دندان را با افسردگی در این مطالعه اپیدمیولوژی حاضر آشکار کرده است، میتواند به دلیل این احتمال باشد که افراد دارای افسردگی، کمتر از سایرین، بهداشت دهان و دندان را رعایت میکنند و در افراد خودکشی کرده، وضعیت بهداشت دهان و دندان به مراتب بسیار ضعیفتر بوده است.
پوسیدگی دندان شایع تر از میگرن و آسم
طبق آماری که سالهای قبل دبیر شورای عالی سلامت دهان و دندان اعلام کرده، ایرانیها حدود 200 میلیون دندان پوسیده دارند.
حتی شیوع پوسیدگی دندان در جهان در مقایسه با میگرن و آسم بیشتر است و بر اساس آخرین پیمایشهای انجام شده در میان افراد 35 تا 44 سال ، به طور متوسط حدود 3 دندان پرشده و 6 دندان کشیده شده و 4 دندان پوسیده وجود دارد. همچنین آمار دندانهای پوسیده در میان کودکان ایران، صعودی بوده است.
از سویی دیگر در افرادی که مسواک نمیزنند بهتدریج استخوانهای دندان که در ریشه آن قرار گرفتهاند، تحلیل رفته و از بین میروند. این عامل باعث از بین رفتن بافت نرم لثه در اطراف دندان شده و در نهایت باعث تخریب کامل دندان میشود. این وضعیت در بعضی از مبتلایان به بیماری لثه میتواند نشاندهنده ابتلای آنها به بیماری پوکی نیز استخوان باشد.
مصرف سالانه 120 میلیون مسواک در ایران
با توجه به آنچه اشاره شد، اهمیت استفاده از محصولات بهداشت و سلامت دهان و دندان بیش از پیش مشخص می شود. اگرچه آمار دقیقی در دست نیست اما طبق برخی اظهارات صورت گرفته، سالانه و به طور متوسط 120 ميليون عدد مسواک در کشور مصرف ميشود که اين مقدار فقط براي دو سوم کل جمعيت کشور در نظر گرفته ميشود و با استناد به این امر می توان گفت در حال حاضر بيش از يک سوم جامعه از مسواک استفاده نمي کنند.
متخصصان دندانپزشکی بر این نکته تاکید دارند که از زمان رویش اولین دندانها ( 6 تا 8 ماهگی) نیاز است بهداشت دهان مورد توجه قرار گیرد و بر همین اساس اکنون حتی برای این دوره سنی نیز مسواک هایی خاص طراحی شده است. البته باید توجه داشت که مسواک ها نیز به طور متداول باید در فاصله زمانی یک تا سه ماه تعویض شوند چرا که پس از این مدت به محلی برای تجمع باکتری ها تبدیل می شوند. حال اگر با توجه به این نکات و بر اساس جمعیت ایران تعداد مسواکی که لازم است سالانه مورد استفاده قرار گیرد را محاسبه کنیم قطعا با آنچه اکنون وجود دارد فاصله ای قابل توجه دارد.
سرانه مصرف خمیردندان
طبق اظهارات صورت گرفته، سرانه مصرف خميردندان در ایران به حدود 170 گرم ميرسد، اين در حاليست كه اين سرانه در دنيا 200 گرم، اروپا 330 گرم، ژاپن400 گرم، آمريكا 450 گرم و سوئد و دانمارك 500 گرم برآورد ميشود.
نکته جالب اینکه طی سالهای گذشته با همین سرانه مصرف، حدود 70 درصد بازار این کالا در دست خارجی ها بود و گاه در بازار خمیردندان هایی با قیمت هایی حتی در حد 500 هزار تومان عرضه می شد. البته طی سالهای اخیر با توجه به افزایش نرخ ارز و محدودیت های ایجاد شده در زمینه واردات، به نظر می رسد این آمارها دستخوش تغییر شده باشد.
در بررسی که پزشکان استرالیایی انجام داده اند، آمده است که باکتری عامل سوزاک می تواند در گلوی فرد مبتلا وجود داشته باشد که از طریق شست و شوی دهان با محلول دهان شویه می توان رشد آن را متوقف کرد.
استفاده از دهانشویه برای اهداف مختلفی صورت می گیرد که از آن جمله می توان به از بین بردن باکتری هایی که باعث به وجود آمدن پلاک روی دندان ها می شوند، رفع بوی بد دهان، تقویت مینای دندان ها و بهبود سلامت لثه اشاره کرد. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که مصرف بیش از حد و بی رویه دهانشویه نیز می تواند مشکلاتی به همراه داشته باشد.
100 دور نخ دندان دور زمین
آمار دقیقی از سرانه مصرف نخ دندان در ایران وجود ندارد اما جالب است بدانید در سال 1994 ،آمریکایی ها در حدود بیش از 2/5 میلیون مایل نخ دندان استفاده کردند که این مقدار نخ معادل بیش از 100 بار محیط زمین است .
علت استفاده از نخ دندان، کمک به برداشتن بقایای مواد غذایی، مواد چسبناک و مواد ژل مانندی است که بر روی دندانها و یا در میان آنها ایجاد می شود. در صورت عدم برداشتن این مواد از روی دندان، پوسیدگی و در نهایت از بین رفتن به بار خواهد آمد. به همین دلیل توصیه شده است تا افراد بالغ و بچه های بالاتر از 10 سال روزانه حداقل یک بار از نخ دندان استفاده کنند چراکه استفاده از نخ دندان سبب توقف فعالیت باکتریهایی می شود که باعث ایجاد بیماریهای لثه و دندان می شوند .