نوار غزه کجاست؟

به گزارش خبرنگار بین الملل ایونا، نوار غزه نامی است که به زمینی به طول 41 کیلومتر و عرض 10 کیلومتر بین اسرائیل، مصر و دریای مدیترانه داده شده است. این منطقه که 2.3 میلیون نفر در آن زندگی می کنند، یکی از مناطقی است که بیشترین تراکم جمعیت در جهان را دارد. اسرائیل که حریم هوایی و سواحل غزه را کنترل می کند، ورود کالا به غزه را محدود می کند. به طور مشابه، مصر تصمیم می گیرد که چه کسی می تواند و چه کسی نمی تواند از مرز غزه عبور کند.

طبق گزارش سازمان ملل، تقریباً 80 درصد از جمعیت نوار غزه به کمک بین المللی نیاز دارند. تقریباً یک میلیون نفر در این منطقه هر روز نیازمند کمک غذایی هستند. تنها راه ارتباط زمینی مردم غزه با جهان، دروازه رفح در مرز مصر است. کرانه باختری و غزه به عنوان سرزمین فلسطین شناخته می شوند. علاوه بر این، کشوری که در تاریخ به نام فلسطین شناخته می شود، اورشلیم و اسرائیل را نیز شامل می شد. یهودیان این مکان ها را که در کتاب مقدس به عنوان سرزمین های پادشاهی یهودی نشان داده شده است، به عنوان "سرزمین موعود" می شناسند. دولت اسرائیل در سال 1948 تأسیس شد، اما کسانی که به طور رسمی اسرائیل را به رسمیت نمی شناسند، هنوز این منطقه را فلسطین می نامند. فلسطینی ها همچنین منطقه ای را که کرانه باختری، غزه و بیت المقدس شرقی را در بر می گیرد، فلسطین می نامند.

موقعیت غزه بر روی نقشه

غزه در ساحل شرقی دریای مدیترانه، بین اسرائیل و مصر واقع شده است. این شهر در دلتای رود اردن و در 4 کیلومتری خشکی دریای مدیترانه واقع شده است. نوار غزه از شمال با اسرائیل و از شرق و جنوب با مصر همسایه است. موقعیت غزه به طور قابل توجهی بر تاریخ و توسعه شهر تأثیر گذاشته است. این شهر به دلیل خط ساحلی آن در دریای مدیترانه به یک مرکز تجاری مهم تبدیل شده است. قرار گرفتن آن در دلتای رود اردن نیز این شهر را برای کشاورزی مناسب می کند.

غزه در طول تاریخ بارها اشغال و محاصره شده است. این شهر پس از جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1948 توسط اسرائیل اشغال شد. در طول جنگ شش روزه 1967، تحت کنترل اسرائیل قرار گرفت. با امضای پیمان اسلو در سال 1994 نیز غزه تحت کنترل اداره خودمختار فلسطین واقع شد. با این حال، پس از تصرف غزه توسط حماس در سال 2007، اسرائیل و مصر این شهر را محاصره کردند. این محاصره منجر به یک بحران انسانی بزرگ در غزه شد.

غزه امروزه بزرگترین شهر و مهمترین مرکز اقتصادی و فرهنگی فلسطین است. این شهر حدود 2 میلیون نفر جمعیت دارد. اقتصاد غزه عمدتاً مبتنی بر تجارت و کشاورزی می باشد.

چرا دروازه مرزی رفح غزه مهم است؟

گذرگاه رفح بین نوار غزه و مصر تنها مسیری است که کمک ها مستقیماً از خارج از اسرائیل وارد غزه می شود و تنها خروجی است که به خاک اسرائیل منتهی نمی شود. رفح به نقطه کانونی درگیری بین اسرائیل و حماس تبدیل شده است. در مواقع بحران انسانی، صدها هزار فلسطینی برای در امان ماندن از بمباران اسرائیل، از شمال غزه به سمت جنوب و مرز مصر حرکت می کنند. کمک های بین المللی در العریش مصر، تقریباً 45 کیلومتری رفح، به نیازمندان فلسطینی ارائه می شوند. مصر می گوید که این گذرگاه را نبسته، اما بمباران اسرائیل آن را به مکانی غیرقابل استفاده تبدیل کرده است.

دروازه مرزی رفح کجا و تحت کنترل چه کسی است؟

این گذرگاه در جنوب نوار غزه قرار دارد. زمینی باریک که 2 میلیون و 300 هزار نفر را در خود جای داده و بین اسرائیل، مصر و دریای مدیترانه قرار گرفته است. در حالت کلی می توان گفت که این مکان تحت کنترل مصر می باشد.

اهمیت رفح به عنوان گذرگاه بین نوار غزه و مصر، در درگیری ها چیست؟

پس از حملات حماس، اسرائیل محاصره کامل غزه را تحمیل کرد. برق را قطع و تمام مواد غذایی و سوخت را متوقف نمود. به دلیل محاصره، تنها راه ممکن برای ورود کمک های بشردوستانه به غزه از طریق منطقه سینا مصر و از طریق رفح بود. این منطقه تنها نقطه خروجی برای ساکنان غزه است که می خواهند از این شهر فرار کنند. دارندگان گذرنامه خارجی، از جمله آمریکایی‌ها، نیز به این امید به این منطقه می روند که طبق هر توافقی اجازه خروج داشته باشند. اسرائیل از مردم غزه می خواهد تا برای جلوگیری از بمباران به سمت جنوب، نزدیک رفح حرکت کنند. اما به گفته ساکنان منطقه، هیچ جا از جمله همین گذرگاه رفح امن نیست.

چرا دسترسی به گذرگاه رفح در نوار غزه محدود است؟

مصر از ناامنی در نزدیکی مرز خود با غزه می ترسد زیرا 10 سال پیش شمال شرق سینا با شورش اسلام گرایان این منطقه روبرو شد. از زمانی که حماس کنترل غزه را در سال 2007 به دست گرفت، مصر به محاصره این نوار کمک کرده است. از این رو عبور و مرور مردم و جریان کالا در این گذرگاه به شدت محدود می باشد. در طول سالها اگرچه محدودیت ها هر از چند گاهی کاهش یافته، اما هرگز برداشته نشده است. برای عبور مسافران از دروازه مرزی رفح، مجوزهای امنیتی و بازرسی های سختگیرانه ای لازم است. ده ها هزار فلسطینی پس از نقض استحکامات مرزی حماس در سال 2008، وارد سینا شدند. این امر مصر را بر آن داشت تا دیواری از سنگ و سیمان در این گذرگاه بسازد.

در حقیقت مصر در دوره های گذشته درگیری ها و ناآرامی ها به عنوان میانجی بین اسرائیل و گروه های فلسطینی عمل کرده است. با این حال، در این دوره‌ها مرزها را نیز بست و تنها به کمک‌ها و لوازم پزشکی اجازه ورود و تخلیه را می‌داد. این کشور از جابجایی جمعیت در مقیاس بزرگ در این منطقه جلوگیری می کند و همانطور که گفتیم برای این کار دلایل خاص خود را دارد. در این زمینه مصر تاکنون هیچ نشانه ای مبنی بر تغییر رویکردش نشان نداده است.

چه تلاش هایی برای باز شدن مرز انجام می شود؟

سازمان ملل متحد از اسرائیل خواسته است از یک "فاجعه انسانی" در غزه جلوگیری کند و هشدار داده است که ذخایر غذا، سوخت و حتی آب آشامیدنی به طور خطرناکی در این منطقه کم است. بیمارستان ها می گویند به دلیل کمبود سوخت در ژنراتورهای پشتیبان، در درمان مجروحان با مشکل مواجه هستند. ایالات متحده و اسرائیل در حال توسعه طرحی برای رساندن کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیان غزه بدون سود بردن حماس می باشند.

چرا کشورهای عربی حاضر به پذیرش فلسطینی ها نیستند؟

کشورهای عربی از این بیم دارند که آخرین حمله هوایی اسرائیل علیه حماس در غزه و عملیات زمینی احتمالی منجر به موج جدیدی از مهاجرت دائمی در سرزمین‌هایی شود که فلسطینی‌ها امیدوارند کشوری در آن ایجاد کنند. مصر، تنها کشور عربی هم مرز با غزه، و اردن که هم مرز با کرانه باختری اشغالی توسط اسرائیل است، نسبت به خروج اجباری فلسطینی ها از سرزمین هایشان هشدار داده اند.

برای اعراب و فلسطینی‌ها، ایده جدایی یا تبعید از سرزمینی که می‌خواستند کشوری در آنجا ایجاد کنند، به  منطقه «نکبه» برمی‌گردد که طی آن بسیاری از فلسطینی‌ها فرار کردند یا در جریان جنگ 1948 که با تأسیس اسرائیل همراه بود، به زور از خانه های خود خارج شدند. در آن زمان تقریباً 700 هزار فلسطینی و نیمی از جمعیت عرب فلسطین تحت سلطه بریتانیا، خلع ید و آواره شدند. بسیاری از آنها به کشورهای عربی همسایه هجوم آوردند و نسب خود و فرزندانشان را ادامه دادند. در حالی که بسیاری دیگر هنوز در کمپ های پناهندگان زندگی می کنند. بسیاری از فلسطینی‌ها می‌گویند که نمی‌خواهند غزه را ترک کنند. غزه ای که اسرائیل در سال 2005 پس از 38 سال اشغال از آن خارج شد، حتی با تشدید درگیری‌های اخیر هنوز در دست فلسطینی هاست.

تونل های حفر شده از غزه

علاوه بر گذرگاه رفح و سایر ورودی و خروجی های نوار غزه، تونل هایی از غزه به مصر و اسرائیل نیز حفر شده است. اسرائیل می گوید که حماس و جهاد اسلامی، یکی دیگر از سازمان های با نفوذ در غزه، سلاح و مهمات نظامی را از طریق این تونل ها حمل می کنند. در حالی که شاخه های نظامی حماس و جهاد اسلامی اعلام می کنند که از این تونل ها برای پناه گرفتن در برابر عملیات هوایی اسرائیل استفاده می نمایند. هم اسرائیل و هم کشور مصر با حملات خود به مناطقی که تونل ها در آن قرار دارند، گهگاه به این سازه ها آسیب می رسانند و آنها را غیرقابل استفاده می کنند. در گزارشی که دبیرکل سازمان ملل در سال‌های اخیر تهیه کرده است، آمده است که محاصره و محدودیت‌های اعمال شده «مخالف قوانین بین‌المللی حقوق بشر است، زیرا جمعیت غیرنظامی را هدف قرار داده و باعث ناراحتی جدی آنها می‌شود».

در این گزارش آمده است: "این محاصره در واقع منجر به مجازات غیرنظامیان برای اقداماتی می شود که آنها مسئول آن نیستند. در حالی که سال ها درگیری و محاصره 80 درصد جمعیت را به کمک های بین المللی وابسته کرده است، اختلافات بین گروه های فلسطینی باعث تشدید این موضوع شده است. بحران انسانی و مشکل در ارائه خدمات، این وضعیت را بدتر می کند."