ایونانیوز گزارش می‌دهد که همزمان با اعمال تحریم‌های جدید آمریکا، اولین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و ایالات متحده روز شنبه در عمان برگزار شد. با وجود اینکه هر دو طرف گفتگوها را "مثبت و سازنده" خواندند و برای ادامه آن در هفته آینده توافق کردند، ماهیت غیرمستقیم مذاکرات و تهدیدهای پیشین ترامپ، آینده این تلاش دیپلماتیک را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. آیا اراده‌ای برای توافق واقعی وجود دارد؟
به گزارش ایونا، ایران و ایالات متحده آمریکا روز شنبه مذاکراتی را در عمان آغاز کردند و کاخ سفید اعلام کرد که طرفین توافق کرده‌اند گفتگوها در مورد مسائل هسته‌ای و تحریم‌ها را هفته آینده از سر بگیرند. این دیدار در حالی انجام شد که واشنگتن تنها چند روز پیش تحریم‌های تازه‌ای را علیه ایران وضع کرده بود.
کاخ سفید در بیانیه‌ای که پس از پایان مذاکرات روز شنبه منتشر شد، گفتگوها را "مثبت و سازنده" توصیف کرد، لحنی که وزارت امور خارجه ایران نیز آن را تکرار کرد. اهمیت این مذاکرات بسیار بالاست، زیرا نشان‌دهنده یکی از معدود موارد تعامل بین دو کشور پس از دهه‌ها تنش است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از تلویزیون دولتی ایران گزارش داد که استیو ویتکوف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه و عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پایان مذاکرات روز شنبه، در حضور وزیر امور خارجه عمان، تبادل نظر کوتاهی داشته‌اند.
آقای عراقچی گفت: "هر دو طرف تلاش جدی برای نشان دادن اراده خود برای یک توافق عادلانه و مناسب انجام دادند." وی افزود که دور بعدی مذاکرات یک هفته دیگر برگزار خواهد شد.
به ادعای مقامات آمریکایی و اسرائیلی، آنها ایران را تهدیدی وجودی و به دنبال دستیابی به سلاح‌های کشتار جمعی می‌دانند. در مقابل، ایران با دوراهی مواجه است: کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای که می‌تواند آن را در بلندمدت آسیب‌پذیرتر کند، یا ادامه مسیر توسعه هسته‌ای و افزایش چشمگیر خطر حمله از سوی اسرائیل و آمریکا.
ایران همواره تأکید کرده است که به دنبال توسعه سلاح هسته‌ای نیست، اما مقامات ارشد بارها گفته‌اند که در صورت حمله، این موضع تغییر خواهد کرد و در نهایت به سمت ساخت بمب هسته‌ای سوق داده خواهد شد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز دوشنبه گذشته در کنار بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به طور غیرمنتظره‌ای از انجام مذاکرات خبر داده بود. در حالی که ترامپ این گفتگوها را "مستقیم" خواند، آقای عراقچی به سرعت در پاسخ گفت که مذاکرات، حداقل در حال حاضر، غیرمستقیم خواهد بود. کاخ سفید به سوالات درباره این اختلاف پاسخی نداده است.
روز شنبه، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که "مذاکرات غیرمستقیم" آغاز شده است.
به گفته انیسه بصیری تبریزی، عضو وابسته برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس، مذاکرات غیرمستقیم احتمالاً به عنوان "نقطه شروع و پلی ارتباطی" برای کمک به دو طرف برای درک مواضع یکدیگر عمل می‌کند. او افزود: "باید به یاد داشته باشیم که مدتی است هیچ تعامل مستقیمی بین آمریکا و ایران وجود نداشته است."
تیم آمریکایی با موضعی سخت وارد این مذاکرات شده است، به طوری که ایالات متحده روز چهارشنبه تحریم‌های جدیدی را صادر کرد. تهدید ترامپ مبنی بر اینکه اگر مذاکرات نتیجه ندهد، "ایران در خطر بزرگی قرار خواهد گرفت" بر گفتگوها در عمان سایه افکنده است. ترامپ پیشتر تهدید کرده بود که اگر ایران از دستیابی به توافق در مورد آینده برنامه هسته‌ای خود امتناع ورزد، این کشور را بمباران خواهد کرد.
تلاش برای پایان دادن به برنامه هسته‌ای ایران، سیاستی است که ترامپ از دوره اول ریاست جمهوری خود از سر گرفته است؛ زمانی که او آمریکا را از توافق هسته‌ای مهم سال 2015 موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خارج کرد. بر اساس برجام، ایران موافقت کرده بود در ازای لغو تحریم‌ها، بخش عمده‌ای از برنامه هسته‌ای خود را برچیند و اجازه بازرسی از تأسیسات خود را بدهد.
ترامپ با این استدلال که برجام "یک توافق وحشتناک یک طرفه" است و به برنامه موشکی بالستیک تهران یا شبکه متحدان منطقه‌ای آن نمی‌پردازد، از آن خارج شد. این اقدام آمریکا خشم دولت ایران را برانگیخت، زیرا تهران به مفاد توافق امضا شده با دولت اوباما و پنج قدرت جهانی دیگر پایبند مانده بود.
مذاکرات روز شنبه همچنین پس از هشدارهای مکرر رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، مبنی بر اینکه ایران "به طرز چشمگیری" غنی‌سازی اورانیوم تا خلوص ۶۰ درصد را تسریع کرده و به سطح حدود ۹۰ درصد که درجه تسلیحاتی محسوب می‌شود، نزدیک‌تر شده است، صورت می‌گیرد.
آقای عراقچی در مقاله‌ای در روزنامه واشنگتن پست، با رد این ادعاها، تأکید کرد که هیچ مدرکی مبنی بر نقض تعهد تهران مبنی بر عدم پیگیری سلاح هسته‌ای وجود ندارد و ایران "مایل است نیت صلح‌آمیز خود را روشن کند و اقدامات لازم را برای رفع هرگونه نگرانی احتمالی انجام دهد."
در همین حال، درگیری در نوار غزه که خاورمیانه را در یک سال و نیم گذشته درگیر کرده، شاهد تضعیف شدید دو متحد کلیدی غیردولتی ایران در محور مقاومت، یعنی حماس و حزب‌الله، توسط نیروهای اسرائیلی بوده و واشنگتن نیز به طور فزاینده‌ای حوثی‌ها در یمن را هدف قرار داده است.
ریچارد دیرلاو، رئیس سابق سرویس اطلاعاتی بریتانیا (MI6)، روز پنجشنبه در مصاحبه‌ای با ان‌بی‌سی نیوز گفت که معتقد است دولت ترامپ "بهای بسیار بالایی" را طلب خواهد کرد – یعنی اینکه ایران کل برنامه هسته‌ای خود، چه برای انرژی و چه برای تسلیحات، را کنار بگذارد. او گفت: "فکر می‌کنم خط قرمز ترامپ و اسرائیل این است که ایران نباید توانایی هسته‌ای داشته باشد."
سید حسین موسویان، متخصص امنیت خاورمیانه و سیاست هسته‌ای در دانشگاه پرینستون و سخنگوی سابق ایران در مذاکرات هسته‌ای با غرب، گفت که معتقد نیست اگر مذاکرات این هفته به چنین نتیجه‌ای نرسد، "جایگزین فوری جنگ باشد."
با این حال، ترامپ اطمینان چندانی نداده و روز دوشنبه هشدار داد: "اگر مذاکرات موفقیت آمیز نباشد، فکر می‌کنم روز بسیار بدی برای ایران خواهد بود."
خانم تبریزی با اشاره به اینکه "در یک سال و نیم گذشته اتفاقات زیادی رخ داده است"، از جمله تضعیف متحدان تهران، گفت: "ایران قطعاً در وضعیت متفاوتی نسبت به سال ۲۰۱۶ یا حتی ۲۰۲۳ قرار دارد." آقای موسویان نیز موافق بود و گفت هر دو طرف از مذاکرات غیرمستقیم به عنوان فرصتی برای "ارزیابی یکدیگر و نیات طرف مقابل" استفاده خواهند کرد.
اما زمان اهمیت حیاتی دارد. با تضعیف شدید متحدان ایران و آسیب دیدن پدافند هوایی این کشور در درگیری‌های تلافی‌جویانه با اسرائیل در سال گذشته، برخی در اسرائیل و تندروهای جمهوری‌خواه در واشنگتن معتقدند که زمان برای اقدام نظامی علیه سایت‌های هسته‌ای ایران مناسب است.
منبع: بازنویسی شده از گزارش ان‌بی‌سی نیوز
نظر شما
آخرین اخبار
اخبار پر بازدید
